Sách luôn là người bạn đồng hành,  là món ăn tinh thần không thể thiếu được trong đời sống con người . Trong thời đại công nghệ thông tin, khi các phương tiện nghe nhìn đang ngày càng phát triển, khi lớp trẻ ngày nay suốt ngày chúi đầu vào truyền hình, vào máy vi tính với cả một kho tư liệu thông tin khổng lồ, đã có nhiều ý kiến cuả các học giả, các phương tiện truyền thông đại chúng cảnh báo rằng văn hoá nghe nhìn đang lấn át văn hoá đọc Vấn đề là các bạn trẻ ngày nay vì sao ít  thích đọc sách hơn trước?  

  CÁC BẠN TRẺ NGÀY NAY VÌ SAO ÍT  THÍCH ĐỌC SÁCH HƠN TRƯỚC?   

     Mỗi khi có dịp hiếm hoi ngồi tụ lại với nhau, tôi và bạn bè thường hay nhớ rất rõ về ấn tượng những cuốn sách văn học mình đọc thời trẻ , những cuốn sách giấy rơm đen thui thời bao cấp nhưng lại giúp bồi bổ, làm phong phú tâm hồn chúng tôi, trong đó có những nhân vật, những câu chuyện  có thể theo ta đi suốt cuộc đời.  Thế nhưng, hồi nhớ chỉ để mà luyến tiếc. Ví như  nhà tôi chẳng hạn, mê sách và tích cóp bao năm mới được một kho sách hay hơn ngàn cuốn đủ cả kim cổ Đông Tây, vậy mà con gái tôi hiện nay đang học cấp hai, được cô giáo đánh giá là có năng khiếu văn hẳn hoi, nhưng chỉ động đến vài cuốn sách văn học  được ba mẹ  giới thiệu ….rồi lại chúi mũi vào các trò chơi vi tính , vào các phim truyền hình. Rõ ràng, sách hiện nay không hấp dẫn bọn trẻ bằng phim, bằng game…  Đã thế, cuộc sống thời kinh tế thị trường đang tạo ra nhiều sức ép về việc rèn luyện kiến thức chuyên môn , ngoại ngữ, tin học..vv làm bọn trẻ bở hơi tai , lấy đâu ra sức mà thả hồn cùng sách. Chính vì vậy, đã từng có những ý kiến đây đó nghi ngại rằng , các bạn trẻ ngày nay, ngay cả với giới sinh viên , những người thường đọc rất nhiều, thời gian đọc sách có vẻ cũng đang ít dần đi .  Thậm chí, đã từng có người bi quan nói đến cái chết cuả sách giữa thời các phương tiện truyền thông, internet đang ngày càng choán chỗ trong cuộc sống các bạn trẻ .  

Giữa năm vừa rồi, tình cờ dự một cuộc tọa đàm hiếm hoi có chủ đề “Sống đẹp hơn với văn hoá đọc”tổ chức tại Hội sách TPHCM , tôi có dịp nghe nhiều ý kiến mà các bạn sinh viên thổ lộ về chuyện đọc sách của mình ,  mới thấy văn hoá đọc vẫn đang tồn tại , nhưng rõ ràng đang bị cạnh tranh mạnh mẽ. Ý kiến cuả các bạn trẻ tại cuộc toạ đàm khá phong phú . Có bạn thích đọc sách cuả các tác gia cổ điển vì những vấn đề họ đề cập về cuộc sống , về con người rất sâu sắc, đọc xong , bạn cảm thấy hiểu đời nhiều hơn, tự tin hơn trong cuộc sống. Có bạn  thích đọc các tác gia văn học Việt Nam ....một phần vì thích tác phẩm cuả họ, một phần là để phục vụ nhu cầu học tập . Các bạn trẻ khác cũng nêu nhiều sở thích rất đa dạng về các loại sách khác nhau, người thì thích tác phẩm cuả các tác giả trẻ trong nước như Nguyễn ngọc Tư , Phan Thị Vàng Anh, Phan Triều Hải...., người thì thích các nhật ký chiến tranh cuả các liệt sĩ cách mạng vừa được xuất bản..... Sở thích thì khác nhau, nhưng điều đáng quý là nhiều bạn tâm sự , sách làm cho các bạn sống đẹp hơn, sống có ý nghiã hơn. Song, bên cạnh việc thiếu thời gian ghê gớm vì phải đáp ứng yêu cầu học hành, làm thêm, một chuyện còn khiến nhiều bạn băn khoăn là hình như sự phát triển cuả văn học nước nhà chưa đáp ứng kịp cho nhu cầu đọc luôn đổi mới của các bạn trẻ. Đọc sách văn học là một nhu cầu tự thân . Người đọc tìm đến với sách để mở mang hiểu biết cuả mình, đồng thời cũng là để thỏa mãn những nhu cầu về tinh thần như tìm được sự đồng cảm, đồng điệu giữa bản thân mình và nhà văn về cách nhìn cuộc sống , để tâm hồn được thêm phong phú, được thăng hoa đến với cái đẹp, cái cao cả trong nghệ thuật, trong cuộc sống. Mà làm được điều đó, chỉ có thể có những tác giả tài năng với những sáng tạo độc đáo, đầy nghệ thuật. Điều đáng tiếc là hiện nay, văn học đương đaị trong nước không có nhiều tác phẩm hấp dẫn được bạn đọc .Tôi còn nhớ, trên một tờ báo nào đó, giám đốc một Nhà xuất bản tên tuổi cũng công nhận, nhiều người, kể cả các bạn trẻ ,vẫn có xu hướng tìm đến với các tác phẩm văn học cổ điển, các nhà văn mà tên tuổi của họ đã được khẳng định từ lâu trong thế giới văn chương hơn là những tác giả mới, những tác giả trẻ trong nước, dù tác phẩm cuả họ chiếm số lượng ở các quầy sách không phải là ít.  Chúng tôi cũng có dịp trao đổi với nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học  Trần Hữu Tá. Ông khẳng định, tình yêu đối với sách của sinh viên trong các trường học vẫn còn mạnh, chưa đến nỗi phải lo mà nói về “cái chết của văn hóa đọc”. Nhưng vấn đề là ở chỗ, chương trình học đã nặng ,lại thêm việc học thêm đến quá tải nên sinh viên học sinh thiếu thời gian đọc sách. Hơn nữa, giá sách cũng còn rất đắt, so với túi tiền giới trẻ đang đi học. Và nhiều bản sách cần, thì không có hoặc rất hiếm lưu hành. Còn sách nội dung không tốt nhưng có yếu tố gì đó “câu khách” một chút thì nhan nhản . Mặt khác, vấn đề không chỉ ở chỗ  “biết văn hóa”, mà còn là “hiểu văn hóa” , đọc phải thẩm thấu, còn nếu đọc sách mà chỉ xem qua cho biết để thỏa mãn sự hiếu kỳ, còn thì chẳng nghiền ngẫm , ứng dụng được gì thì quá phí .  Đó là điều không chỉ những người làm sách hiện nay ở các nhà xuất bản mà  cả những nhà văn , những nhà quản lý văn hoá ở nước ta cần phải suy nghĩ.     

   Rõ ràng , còn rất nhiều vấn đề cần bàn về văn hoá đọc  .   Điều mà những người yêu sách thiết tha mong muốn những người làm văn hóa cần có những giải pháp như tổ chức nhiều Hội chợ sách, nhiều cuộc tọa đàm, hội thảo , giới thiệu sách để hâm nóng tình yêu sách, nâng cao văn hoá đọc ở mọi người đọc, nhất là giới trẻ .                                                                                    VŨ TÙNG    

xem thêm