LÊ MINH QUỐC - CÁI CHẾT CỦA CON BƯƠM BƯỚM

(trang 38, thơ tình Lê Minh Quốc, NXB trẻ - 1995)

Trên đầu tôi lá ơi xào xạc mãi

Mây mùa thu đoàn tụ ở nơi nào?

Lá chưa hóa màu vàng cánh bướm

Mây trắng bay về thơ cổ điển hay sao?

     Cái bất chợt của thơ ca hay cái bất chợt của thi sĩ là nói đến sự tình cờ: "trên đầu tôi lá ơi xào xạc mãi". Nếu ta phân tích kĩ từ "trên đầu tôi", xào xạc mãi" thì câu thơ này có hai cái hay: một là không gian ở trên đầu tác giả có cái gì đó làm tò mò, xao động và cần tâm sự, hai là từ "xào xạc" mang tính tượng thanh làm đôi tai Quốc phải nghe ngóng, tạo cảm xúc cho người đọc về một bức tranh, nhưng mùa thu có lẽ là điều không mong đợi của Quốc.

     Đến câu: "Lá chưa hóa màu vàng cánh bướm/Mây trắng bay về thơ cổ điển hay sao?" mô tả tiết trời có thể sắp sang thu hoặc giả là cái thu mơ mộng mà Quốc đã cố ý. Và lá cũng như mây sẽ bay về nơi xa xưa nào đó trong thời thơ cổ điển (mây, nước, trăng, hoa, tuyết, núi và sông). Như vậy, chiếc lá sẽ hóa thành con bươm bướm bay lay lắt về đâu(?). Đây là cái hay của thủ pháp Lê Minh Quốc - bàng hoàng trước sự chia li, bế tắc với sự ra đi vô bờ bến.

      Ở đoạn trích sau, Quóc đề cập thẳng "cánh bướm" có thể là cánh bướm thời gian lao vun vút; sự vui buồn này trong quá khứ chập chờn.Thế rồi, một giả định đặt ra: "Nếu ướt một hai giọt lệ trắng tinh/Trang thư mỏng phải chăng là ngôi mộ" thì trong trường hợp này ai sẽ khóc cho ai, khóc để làm gì, mục đích gì và con bươm bướm là ai? Tôi cho rằng chính Quốc là con bươm bướm biết khóc ra những giọt lệ tinh khiết về một tình yêu đẹp hóa thành ngôi mộ chôn tâm hồn, chôn cả họ. Phải lắm, lúc buồn người ta hay viết thư cho nhau để trút niềm tâm sự! "Trang thư mỏng" báo hiệu sự vĩnh biệt nghìn thu mà đích thân Quốc cũng không làm chủ định mệnh dược. Chắc chắn một điều là Quốc cũng không thể nằm thanh thản mà thường đi tới đi lui, nhăn nhó mặt mày(?), dù có chiêm bao cũng chẳng được! "Chữ gầy yếu", "ngọn cỏ" là nghĩa trang chứ gì(?), một mộ địa của tình yêu và có thể là một địa của những người yêu nhau bất hạnh. Muôn đời, tình yêu đâu có dễ dàng như hít thơ ko6ng khí - chính nó cứ vòng vo, lênh đênh trôi dạt để làm khổ con người, mà khi hạnh phúc đến thì đã già, đã úa, đã lẩm cẩm mất rồi!

HÀN QUỐC VŨ